House Wren / Huiswinterkoning, Gadotjo, Gadotyo

House Wren (Troglodytes aedon)

Foto's (klik er op om te vergroten)
Ouder en jong © Hans Majong	voedt putterjong © Dominiek Plouvier	© Jean-Louis Rousselle
© Stephan Ferrier	© Erik Toorman	© Pieter Verheij
© Pieter Verheij	voedt een glanskoevogel jong © Ricardo van Dijk	albino gadotjo © Jan van Laarhove
net uit het nest © Hans Majong	© Raoul Ribot	© Suzette Eeltink

De Gadotjo is een klein vogeltje, dat iedereeen wel kent. Het leeft graag waar mensen wonen. Het is bruin en heeft een opgewipt staartje, dat bruin/zwart gestreept is. Hij is de hele dag te horen, 's morgens om 5 uur of half zes als het nog donker is, begint hij al te zingen en hij houdt pas op als het donker is.
We kunnen z'n nest het hele jaar vinden en dan soms op de vreemdste plaatsen. Hij houdt ervan om in de nok van een huis of schuur z'n komvormig nest te bouwen, maar soms vinden we z'n nest in een zaagmachine, laarzen en andere spullen die minder vaak gebruikt worden. Ook met het materiaal van het nest zijn ze niet al te kieskeurig: in mijn werkkamer had ik een nest gemaakt van paperclipsen, bedekt met veertjes. De eieren zijn klein, groenig met donkere vlekjes.
Ze kunnen wel vier of vijf maal per jaar jongen grootbrengen. Soms zien we de gadotjo met een reuzejong. Dit is het jong van een putter. De puttermoeder heeft dan een ei gelegd in het nest van een gadotjo. De putter is zelf te 'lui' om een nest te bouwen en om daarna het jong te voeren. Ze laat dit door andere vogels doen. Vooral de gadotjo is hiervan vaak de dupe (nestparasiet). Let eens op of je dit zelf ook bij andere vogels nog ziet, zo'n putterjong. Tegen de schemering zien we vaak de hele familie gadotjo in de tuin een zandbad nemen en dan liefst in droog schelpzand. Ze maken een klein kuiltje waarin ze gaan zitten. Door met hun vleugels te slaan, gooien ze zand over zich heen. Ze dulden geen andere gadotjos in hun leefgebied. Soortgenoten worden zonder pardon aangevallen en weggejaagd. Ze eten vooral insekten.
De bovenste drie foto's zijn gemaakt in district Commewijne, de eerste langs de Commewijne rivier door Hans Majong in 2018, dan een door Dominiek Plouvier (met putterjong), dan volgt er een gemaakt door Jean-Louis Rousselle in Meerzorg. Domiek schrijft over zijn foto: 'Een gadotjo paar voedt een ontzettend aanhoudend smekend jong van een Putter! Acht dagen lang hoor je het constant zeurende jong achter de twee voedende ouders aanzitten.'
Dan een Gadotjo gezien door Stephan Ferrier: een voedsel zoekende vogel in een tuin in Paramaribo in maart 2013. Dan weer één door Erik Toorman op Kwatta in Suriname in juni 2003 en één met voer voor de kleine door Pieter Verheij in Januari 2005. Ricardo van Dijk zag ook een Gadofowru die het jong van een Putter grootbrengt. Jan van Laarhoven zag een albino Gadofowru in Nieuw Nickerie in maart 2016.
Het geluid van het godsvogeltje of gadotjo werd opgenomen in Nieuw Nickerie in maart 2006 door Jan Hein Ribot. Er zijn twee video's gemaakt van een gadotjo door Dominiek Plouvier. De eerste van een putterjong dat gevoerd wil worden door een pleegouder.

Vogelgeluiden (klik er op om te luisteren)
Geluidsopname van een Huiswinterkoning, Gadotjo, Gadotyo © Jan Hein Ribot

Video (klik op de link of op de 'play'-knop om te kijken)
Video opname van een Huiswinterkoning, Gadotjo, Gadotyo © ;	Video opname van een Huiswinterkoning, Gadotjo, Gadotyo © ;

Verspreiding

Elk klein vierkant stelt minstens één waargenomen vogel voor of een groep, grotere vierkanten minstens vier verschillende dagen met waarnemingen en de grootste vierkanten minstens tien. De kleur geeft aan: blauw voor de kustvlakte, geel voor savanne en rood voor het oerwoud.
Niet alle plaatsen in Suriname worden even goed bezocht door vogelaars, dus de verdeling van de vierkanten geeft een indicatie van de plaats van de vogels, maar ook van de vogelaars. Op sommige plaatsen in het zuiden zijn geen observaties van vogels, door ervaren vogelaars, binnen een straal van 60 kilometer.

Voorkomen in diverse zones
kustvlakte (blauwe stippen op de kaart) :
noordelijke savanna (gele stippen (in het noorden)) :
regenwoud onder 400 m (rode stippen) :
regenwoud boven 400 m (rode stippen) :
Sipaliwini savanna (gele stippen (in het zuiden)) :
Blanco als de vogel niet overtuigend is aangetoond in die zone. Data geïnterpreteeerd door Arie Spaans, Otte Ottema en Jan Hein Ribot.

Namen
Wetenschappelijke naam:	Troglodytes aedon
Orde:	Passeriformes
Familie:	Troglodytidae, 6 in Suriname
Nederlands:	Huiswinterkoning, Gadotjo, Gadotyo
Engels:	House Wren
Sranan ('Surinaams'):	Gadotjo, Godsvogeltje
Guyana:	God bird
Papiamento:
Spaans (Venezuela):	Cucarachero común
Portugees (Brazilië):	Corruíl;ra / Cambaxirra
Arowaks:	Loewansoekololo
Carib:	Skoelalapie
Frans:	Troglodyte familier

Verdeling van waarnemingen over het jaar	Waarnemingen van broeden over het jaar

The 1160 reported observations of this bird in Suriname, mainly for the last 50 years up to 2018, have been grouped by month. More birds on one day are counted as one observation. Of course, if the graph should depict the total number of birds seen, the differences between the months could be much more pronounced.	The 251 reported breeding observations of this bird in Suriname. Most observations are about nest with eggs, some about fledglings, or feeding at a nest or the building of a nest. Of the about 5000 nests and eggs found for all species together, about 1/3 comes from the egg collection of Penard between 1896 and 1905. For some reason most collecting then was done in the first half of each year, so the shown distribution does not necessarily reflect the actual breeding preferences. The main dry season in Suriname is reckoned to be from half August to the end of November, the main wet season from half April to half August, but the the timing of begin and end does vary from year to year. Around March a second dry season often occurs.

Verdeling van waarnemingen over het jaar

Waarnemingen van broeden over het jaar

The 1160 reported observations of this bird in Suriname, mainly for the last 50 years up to 2018, have been grouped by month. More birds on one day are counted as one observation. Of course, if the graph should depict the total number of birds seen, the differences between the months could be much more pronounced.

The 251 reported breeding observations of this bird in Suriname. Most observations are about nest with eggs, some about fledglings, or feeding at a nest or the building of a nest.

Of the about 5000 nests and eggs found for all species together, about 1/3 comes from the egg collection of Penard between 1896 and 1905. For some reason most collecting then was done in the first half of each year, so the shown distribution does not necessarily reflect the actual breeding preferences.
The main dry season in Suriname is reckoned to be from half August to the end of November, the main wet season from half April to half August, but the the timing of begin and end does vary from year to year. Around March a second dry season often occurs.

Laatste update: september 2024 door Jan Hein Ribot. Commentaar of fotos naar: jhribot ( residing at ) gmail (point!) com.
observations can be uploaded to suriname.observation.org or ebird.org ).