Guianan Cock-of-the-rock / Oranje rotshaan

Guianan Cock-of-the-rock (Rupicola rupicola)

Foto's (klik er op om te vergroten)
© Candy McManiman	© Candy McManiman	© Candy McManiman
© Carla Out	© Peter Relson	© Ricardo van Dijk
© Katia Debusschere-Delvoye	© Katia Debusschere-Delvoye	© Arnout Vosmaer (artist)
© Daniel Lopez Velasco	© Kristof Zyskowski	© Dennis Binda
Frans Guyana © Matthias Fernandez

Oranje rotshaan, gefotografeerd door Candy McManiman bij de grote dansplaats (lek) vlakbij de Voltzberg in het Raleighvallen natuurreservaat. Nog twee foto's zijn door haar gemaakt: eerst een plaatje van een vrouwtje (rotskip of rotshen?), dan wat mannetjes van de groep bijeen in de lage boompjes rond de dansvloer.
Van deze vogel is er een korte film (7 sec maar wel 1 MB in mpg format), een stukje uit een video gemaakt over het werk van mijn vriend Paul Woei, de bekende Surinaamse kunstenaar. Het Rotshaaan mannetje zie je daar vliegen in het natuurreservaat van de Raleighvallen. Vlakbij de Voltzberg in Suriname is er een lek, een plek waar alle mannetjes bijeen komen en op de grond een kringetje vrijmaken om er voor de (bruin-groene) vrouwtjes te dansen. De vrouwtjes kiezen dan meestal de dezelfde (beste?) danser uit om mee te paren, terwijl er toch zo'n tachtig mannetjes daar komen.Om zo'n fel oranje kip (zo groot zijn ze, ze hebben zeer stevige poten) vlak voor je te zien midden in het oerwoud is een fantastische ervaring. Nesten maken ze niet zo ver van de dansvloer in een gebied met grote keien en rotsen, geplakt tegen die rotsen. Ze kunnen een geluid maken als van een kat, een rauwe kreet van een rotshaan staat een opname samen met het zachtere geluid van een loodgrijze duif.
De derde foto is gemaakt door Carla Out van haar lievelingsvogel (in november 2007) en de volgende door Peter Relson in 2002 en door Ricardo van Dijk in februari 2009, allemaal bij de Voltzberg. Katia Debusschere-Delvoye zag een nest tegen de rots aangeplakt (de vogel was net gevlogen) en een schoongemaakt plekje om te dansen in het oerwoud bij Werephai in het verre zuiden van Suriname in juli 2013. Daarna een tekening uit een zeer oud boek over beesten uit verre landen geschreven door de nederlander Arnout Vosmaer (1766!). Paul Woei maakte een video van een mannetje oranje Rotshaan
Ze worden vooral gezien in de buurt van rotsen. In heel droge tijden schijnen ze te zwerven: een rotshaan werd door H. Robert gezien op Colakreek (savannebos bij vliegveld Zanderij) in de jaren zestig toen het eens zo heel droog was. Hieronder een schets van het voorkomen van de oranje rotshaan (1) in Zuid-Amerika, een nauw verwante soort, de rode rotshaan, komt in de Andes voor (2).

Vogelgeluiden (klik er op om te luisteren)
Geluidsopname van een Oranje rotshaan © Otte Ottema, bird guide

Video (klik op de link of op de 'play'-knop om te kijken)
Video opname van een Oranje rotshaan © ;

Verspreiding

Elk klein vierkant stelt minstens één waargenomen vogel voor of een groep, grotere vierkanten minstens vier verschillende dagen met waarnemingen en de grootste vierkanten minstens tien. De kleur geeft aan: blauw voor de kustvlakte, geel voor savanne en rood voor het oerwoud.
Niet alle plaatsen in Suriname worden even goed bezocht door vogelaars, dus de verdeling van de vierkanten geeft een indicatie van de plaats van de vogels, maar ook van de vogelaars. Op sommige plaatsen in het zuiden zijn geen observaties van vogels, door ervaren vogelaars, binnen een straal van 60 kilometer.

Voorkomen in diverse zones
kustvlakte (blauwe stippen op de kaart) :
noordelijke savanna (gele stippen (in het noorden)) :
regenwoud onder 400 m (rode stippen) :
regenwoud boven 400 m (rode stippen) :
Sipaliwini savanna (gele stippen (in het zuiden)) :
Blanco als de vogel niet overtuigend is aangetoond in die zone. Data geïnterpreteeerd door Arie Spaans, Otte Ottema en Jan Hein Ribot.

Namen
Wetenschappelijke naam:	Rupicola rupicola
Orde:	Passeriformes
Familie:	Cotingidae, 11 in Suriname
Nederlands:	Oranje rotshaan
Engels:	Guianan Cock-of-the-rock
Sranan ('Surinaams'):
Guyana:
Papiamento:
Spaans (Venezuela):	Gallito de las rochas
Portugees (Brazilië):	Galo-da-serra
Arowaks:
Carib:
Frans:	Coq-de-roche orange

Verdeling van waarnemingen over het jaar	Waarnemingen van broeden over het jaar

The 185 reported observations of this bird in Suriname, mainly for the last 50 years up to 2018, have been grouped by month. More birds on one day are counted as one observation. Of course, if the graph should depict the total number of birds seen, the differences between the months could be much more pronounced.	The 25 reported breeding observations of this bird in Suriname. Most observations are about nest with eggs, some about fledglings, or feeding at a nest or the building of a nest. Of the about 5000 nests and eggs found for all species together, about 1/3 comes from the egg collection of Penard between 1896 and 1905. For some reason most collecting then was done in the first half of each year, so the shown distribution does not necessarily reflect the actual breeding preferences. The main dry season in Suriname is reckoned to be from half August to the end of November, the main wet season from half April to half August, but the the timing of begin and end does vary from year to year. Around March a second dry season often occurs.

Verdeling van waarnemingen over het jaar

Waarnemingen van broeden over het jaar

The 185 reported observations of this bird in Suriname, mainly for the last 50 years up to 2018, have been grouped by month. More birds on one day are counted as one observation. Of course, if the graph should depict the total number of birds seen, the differences between the months could be much more pronounced.

The 25 reported breeding observations of this bird in Suriname. Most observations are about nest with eggs, some about fledglings, or feeding at a nest or the building of a nest.

Of the about 5000 nests and eggs found for all species together, about 1/3 comes from the egg collection of Penard between 1896 and 1905. For some reason most collecting then was done in the first half of each year, so the shown distribution does not necessarily reflect the actual breeding preferences.
The main dry season in Suriname is reckoned to be from half August to the end of November, the main wet season from half April to half August, but the the timing of begin and end does vary from year to year. Around March a second dry season often occurs.

Laatste update: september 2024 door Jan Hein Ribot. Commentaar of fotos naar: jhribot ( residing at ) gmail (point!) com.
observations can be uploaded to suriname.observation.org or ebird.org ).